اگزاست فن سانتریفیوژ و آکسیال و کاربرد اگزاست فن ها
اگزاست فن ها به صورت هواکش – فن های سانتریفیوژ و محوری ( آکسیال ) طراحی می گردند و دارای مصارف گسترده صنعتی، تجاری و خانگی می باشند. این فن ها با وجود سیستم ساده، برای تهویه هوا و ایجاد فشار مثبت در تمامی مکان ها استفاده می شوند. امروزه تولید فن هایی با سر و صدای کمتر خصوصا در مصارف خانگی بسیار مورد توجه می باشد. هم چنین به دلیل عملکرد بهینۀ این فن ها به عنوان بخش کوچکی از خانواده فن های سانتریفیوژ و آکسیال از سه دهه پیش در دستور کار مجموعه اصفهان هواساز قرار گرفته است.
تهویه بهینه هوا با هواکش سانتریفیوژ اگزاست فن
کمتر کسی است که به کیفیت هوای محیط خود توجهی نداشته باشد. هوا حاوی مقادیر زیادی آلاینده های مضر رطوبت، دی اکسید کربن، بخار مواد شیمیایی، مواد آلرژی زا، گرد و غبار و عناصر بدبوی دیگر در محیط های صنعتی، تجاری و خانگی می باشد که می تواند باعث مشکلاتی در سلامتی و تنفس افراد شود. اگزاست فن ها با بیرون راندن هوای ناسالم به محیط خارج و ایجاد فضا برای جایگزینی هوای تمیز از محیط بیرون ، باعث تهویه هوا می گردند. این فن ها، برای تهویۀ محیط های بسته بسیار مناسب و کارآمد می باشند. به عنوان مثال تخلیه دود در پارکینگ مراکز تجاری و مجتمع های مسکونی با استفاده از اگزاست فن ها ( جت فن های اکسیال ) انجام می گیرد. و در محیط های صنعتی اگزاست فن ( اصولا اگزاست فن سانتریفیوژ ) در فضاهای مرطوب، انبارها و … برای تصفیۀ هوا، دودهای مضر در حین تولید، خارج کردن هوای گرم و دفع مواد آلاینده مورد استفاده قرار می گیرد. اگزاست فن ها علاوه بر خروج هوای نامطبوع، مواد شیمیایی، قارچ ها و میکروارگانیسم ها را از محل دور می نمایند و مانع از آسیب رساندن به کالاها و محصولات می شود. از طرفی سلامتی افرادی که در محل مشغول کار هستند با هوای آلوده به خطر می افتد و اگزاست فن ها می توانند با تصفیه و زدودن هوای مملو از مواد شیمیایی به سلامتی کارکنان کمک نماید.
اگزاست فن های تصفیه کننده هوا ( اگزاست فن های مجهز به فیلتر )
بعضی از هواکش های سانتریفیوژ اگزاست فن مجهز به فیلتر جهت تصفیه هوا می باشند که علاوه بر تخلیه و مکش هوای داخل محیط باعث تصفیه هوای خروجی نیز می گردند. این نوع اگزاست فن ها بیشتر در اتاق های تمیز بسیار کاربرد دارند. با ورود هوای فیلتر شده و کاملا تمیز با استفاده از دستگاه های هواساز در اتاق تمیز اگزاست فن های سانتریفیوژ با مکش هوا به ورود هر چه بیشتر هوای تازه از دستگاه های هواساز کمک می نماید. هوای مکش شده می تواند به فضای بیرون و یا مجددا وارد دستگاه های هواساز شود که در این حالت به کاهش مصرف انرژی می انجامد. ناگفته نماند اگزاست فن هایی که در این مورد استفاده می شوند مجهز به فیلتر هپا می باشند.نحوه عملکرد اگزاست فن ها (EXHAUST FAN)
همان طور که از نام این فن بر می آید Exhaust به معنی خروج یا تخلیه و در دو نوع هواکش محوری – آکسیال و هواکش سانتریفیوژ می باشد. اگزاست فن نوعی فن مکنده محسوب می شود که با مکش کردن و تخلیه هوای نامطبوع و آلاینده ها از یک محوطه بسته به تهویه محیط کمک می نماید. وجود دریچه هوای تازه باعث مکش موثرتر می شود. با مجهز نمودن اگزاست فن به سنسور گرما و رطوبت در صورت بالا رفتن حرارت و رطوبت در محیط به طور خودکار فعال می گردد. از طرفی از اگزاست فن ها می توان در ایجاد گردش هوا استفاده نمود که برای این کار ابتدا باید هوای آلوده را تصفیه و سپس توسط این فن مجددا وارد محیط نمود.
مقدار هوایی که اگزاست فن جابه جا می کند بر اساس مترمکعب بر دقیقه سنجیده می شود. و کارایی آن به اندازه، سرعت فن، ابعاد محیط مورد نظر، تعداد کالاها و افرادی که در محیط هستند و میانگین هوای ورودی به فضا بستگی دارد. هم چنین ماهیت فعالیت هایی که در فضای مورد نظر صورت می گیرد هم در میزان کارآمدی فن مؤثر خواهد بود. به عنوان مثال فعالیت های صنعتی که با مواد شیمیایی سر و کار دارند به فن های سانتریفیوژ قوی تری در تصفیه هوا نیاز دارند.
اجزای سانتریفیوژ اگزاست فن
اجزای اصلی یک هواکش سانتریفیوژ اگزاست فن شامل موارد زیر است:۱- حلزونی فن FAN HOUSING
پوشش ( حلزونی یا هوزینگ ) فن قسمتی است که پروانه را در خود جای می دهد. عملکرد پوشش به گونه ای است که به طور خاص هوا را فشرده می کند و در نتیجه سرعت آن افزایش می یابد. عملکرد فن به شکل پروانه ها نیز بستگی دارد. پوشش فن باعث افزایش راندمان فن – هواکش می گردد چرا که باعث کاهش سر و صدا شده و با محافظت از قطعات داخلی عمر مفید دستگاه را افزایش می دهد.۲- پروانه ها – IMPELLER
پروانه قلب یک فن صنعتی سانتریفیوژ است. پره ها در این قطعۀ چرخشی قرار می گیرند و بسته به نوع استفاده آن می تواند فرم پره ها رو به عقب، جلو یا شعاعی (رادیال) باشد. پروانه از تعدادی پره یا تیغه تشکیل شده است که حول یک محور می چرخد. در فن سانتریفیوژ، جریان هوا در جهت محور تیغه ها وارد می شود سرعت یافته و در همان جهت حرکت تیغه ها از محفظه فن خارج می گردد. با توجه به نیازهای صنعتی تیغه های فن می تواند به شکل دوبل (دبل یا دوطرف مکش)، تک ورودی و غیره ساخته شود. کارایی و عملکرد فن سانتریفیوژ بستگی به شکل تیغه هایی دارد که در مرکز آن نصب می گردد. هر فن سانتریفیوژ با توجه به فشار و میزان هوا طراحی و ساخت می گردد و کارکردهای خاص خود را دارا می باشد.۳- الکتروموتور:
جهت تامین نیروی لازم برای به گردش در آوردن پروانه مورد استفاده قرار می گیرد.۴- مجاری ورودی و خروجی
مجاری ورودی و خروجی بر عملکرد فن تاثیرگذار می باشند. قیفی ورودی برای هدایت هوا به داخل محفظه فن است. جهت و شکل قیفی ورودی به انواع کارکردهای آن در فن صنعتی بستگی دارد. مجرای خروجی برای خروج هوا از محفظه فن که با مقاومت در برابر جریان هوا کار خود را انجام می دهد.۴- درایو شافت
قسمت چرخنده ای که پروانه ها و تیغه ها را در خود جای می دهد و سرعت چرخ فن را در انواع مکانیسم های حرکتی آن مانند مستقیم، تسمه ای یا متغیر تعیین می کند. طراحی شافت به وزن پروانه و سرعت هوای ورودی بستگی دارد. در فن مستقیم یا دایرکت، سرعت فن مستقیما با موتور تناسب دارد چرا که شافت به موتور متصل است. در مدل تسمه محور شافت با یک تسمه به موتور متصل می گردد که با یک چرخ دنده سرعت آن ها تنظیم می شود. در مدل متغیر برای آن که بتوان سرعت فن را تغییر داد یک محور برای اتصال موتور و شافت استفاده می شود. بعضی از سیستم ها با تجهیزات الکترونیکی مانند اینورتر تهیه شده اند که به شکل اتوماتیک سرعت فن را کنترل می کند.
کاربردها و مصارف اگزاست فن
اگزاست فن های سانتریفیوژ به دلیل قدرت مکندگی بالاتر برای بسیاری از فرآیندهای صنعتی و دستگاه های تهویه هوا، جمع آوری گرد و غبار، سیستم های خشک کننده و خنک کننده، خارج کردن گاز و مایعات، گردش هوا و غیره استفاده می شوند.
متداول ترین کاربردهای اگزاست فن در موارد صنعتی به شرح زیر است:
- اتاق های رنگکاری مخصوصا با اسپری
- اتاق های جوشکاری و فضاهایی که دود ناشی از فعالیت های آتش زا در آن وجود دارد
- اتاق های کار با مواد شیمیایی و آزمایشگاه ها
- اتاق های برشکاری سنگ و چوب و پولیش
- کارگاه ها و کارخانه های کار با فلزات
- استفاده در اتاق های کوره
- بیمارستان ها: استفاده از فن پنل ها در فضای بیمارستان هم مثل فضای صنعتی ضروری است. کیفیت هوای بیمارستان ها علاوه بر این که در بهبود بیماران نقش دارد در سلامت کارکنان بیمارستان هم موثر است. اگزاست فن های بیمارستانی معمولا با فیلترها تصفیه هوا و فن های تهویه همراه هستند و بدین ترتیب علاوه بر جابه جایی هوا در کاهش میکروب ها و مواد حساسیت زا هم مؤثر می باشند.
